برهانالدین صدرجهان صدرالصدور عبدالعزیز بن عمربرهانالدین، صدرجهان، صدرالصدور عبدالعزیز بن عمر، فقیه و پیشوای دینی و سیاسی و از شخصیتهای خاندان آل برهان میباشد؛ این خاندان، خاندانی روحانی و سیاسی در ماوراءالنهر و بخارا در سده ۶ و ۷ق/۱۲ و ۱۳م بوده است. ۱ - معرفی اجمالیبرهانالدین، صدرجهان، صدرالصدور عبدالعزیز بن عمر، فقیه و پیشوای دینی و سیاسی است. وی از برجستهترین افراد آل برهان است و پس از برادرش محمد به پیشوایی رسید. ۲ - اساتیدگفتهاند که علم فقه را از سَرَخسی و حُلُوانی آموخته است. ۳ - قدرت سیاسی و دینیاو از قدرت سیاسی و دینی برخوردار بود و از اینرو نفوذ اجتماعی فراوان داشت. نویسندگان از او با عنوان سلطانِ دستاوردارانِ جهان یاد کرده و گفتهاند از ثروتمندترین افراد روزگار خود بوده است. عوفی از او حکایت میکند که: وقتی دانشمندی غریب که به تعلّم به سمرقند آمده بود، خیانتی عظیم کرد، سلطان سمرقند او را بگرفت و خواست که برنجاند و گفت اگرچه بدین خیانت مستوجب کشتن است، اما چون دانشمند و غریب است، او را ۳۰ تازیانه بزنند. صدر جهان گفت: اگر پادشاه هر تازیانهای را به ۱۰۰۰ دینار زر سرخ بفروشد، خزانه را توفیری تمام باشد و دانشمند را از آن ورطه بیرون آورد، و این واقعه در ماواءالنهر مشهور است. گفتهاند که وی در اواخر عمر بر اثر کتاب خواندن بسیار، بینایی خود را از دست داد. ۴ - آثاروی همان کسی است که محمد بن زُفَرِ بن عمر، تاریخ بخارا تألیف ابوبکر بن محمد بن جعفر نَرشَخی را در ۵۷۴ق/۱۱۷۸م به نام تلخیص کرد. ۵ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل برهان»، ج۱، ص۳۸۳. ردههای این صفحه : آل برهان | رهبران مذهبی
|